De toekomst van veranderkunde: een blik op de relatie met artificial intelligence

De menselijke kant van verandering 

Veranderen is nooit makkelijk geweest. Mensen zijn gewoontedieren en verandering brengt vaak onzekerheid en angst met zich mee. In het tijdperk van AI wordt de angst voor verandering extra gevoed door de onzekerheid over hoe het werk van (in het bijzonder) kenniswerkers zal veranderen.
Waar voorheen machines fysieke arbeid overnamen, staat nu kenniswerk op het spel. 
 
De emotionele rollercoaster die gepaard gaat met veranderingen kan niet worden genegeerd. Dat is niet nieuw. Het is van alle tijden. Het is van cruciaal belang dat veranderkundige benaderingen zich richten op het menselijke aspect.  Deze modellen moeten steeds empathischer en meer op de mens gericht worden. Ze moeten streven naar het creëren van een ondersteunende omgeving waarin permanent leren wordt aangemoedigd. De kenniswerker van morgen moet vandaag nieuwe vaardigheden leren en zich bewust worden van het belang van technologische veranderingen, deze accepteren en de waarde van nieuwe technologieën begrijpen.
 
Dit vraagt nogal wat van ons als mensen. Het vereist de ontwikkeling van een nieuw type intelligentie, de digitale intelligentie (DQ). Deze vorm van intelligentie behelst het vermogen om alert, zelfstandig en behendig te kunnen schakelen tussen vaardigheden die een digitale samenleving van ons vraagt.  Onze geest zal flexibeler moeten zijn dan ooit tevoren. In ons werk zullen soft skills zoals communicatieve vaardigheden, kritisch denken en creativiteit steeds belangrijker worden. 

De technologische revolutie 

Een ander aspect is de technologische vooruitgang zelf.  Traditionele veranderkundige modellen volgen doorgaans een lineaire benadering. De vraag is of deze modellen wel in staat zijn om de dynamiek van AI te omvatten. Eén ding is namelijk heel duidelijk: AI is allesbehalve lineair. AI is exponentieel en dat vraagt om een veranderaanpak die aansluit bij deze snelheid. Dat betekent dat organisaties niet langer de tijd hebben om zich aan te passen; aanpassingen moet in real-time plaatsvinden. 
 
Neem bijvoorbeeld het lineaire acht-stappenmodel van John P. Kotter. Dit model benadrukt het belang van een geïntegreerde aanpak voor organisatorische verandering. Echter, in het tijdperk van AI moeten organisaties niet alleen verandering sturen, maar ook proactief anticiperen op constante technologische verschuivingen. Het lineaire karakter van veel bestaande modellen moet veranderen om deze dynamiek te omarmen. Wendbaarheid is hierbij cruciaal. 

Leiderschap

Er is door de eeuwen heen veel geschreven over leiderschap en verandering. De huidige en toekomstige tijd zullen opnieuw een verandering in effectief leiderschap betekenen. Het vereist een visie om het potentieel van AI optimaal te benutten, met een constante focus op de ethische en menselijke impact. Belangrijke kenmerken van het nieuwe leiderschap zijn: technologisch inzicht, adaptief vermogen, ethiek en verantwoordelijkheid, creativiteit, stimuleren van innovatie en levenslang leren stimuleren. 

Leiders moeten de impact van AI op de werkplek begrijpen en strategieën ontwikkelen om de vaardigheden van werknemers te ontwikkelen en aan te passen aan veranderende eisen. Een voortdurende focus op het betrekken van medewerkers bij de verandering is cruciaal. Het creëren van een cultuur van continue bijscholing, het aanmoedigen van een proactieve houding ten opzichte van technologische veranderingen en van een omgeving waarin leren, experimenteren en fouten maken mag, zijn van groot belang.  Dit alles moet plaatsvinden in een tempo dat duidelijk hoger ligt dan ooit tevoren.

Ethiek en verantwoordelijkheid vormen centrale pijlers van leiderschap in de AI-wereld. Leiders moeten beslissingen nemen die zowel technologisch vooruitstrevend als ethisch verantwoord zijn. Deze ethische aspecten zijn allesbehalve eenvoudig. Denk hierbij onder andere aan transparantie en verantwoording, veiligheid van gegevens, privacy, werkgelegenheid en economische impact. 

Training

Ben je geïnteresseerd in een training Digitale vaardigheden voor kenniswerkers van de toekomst, waarin de veranderkundige component ook wordt meegenomen? Novius organiseert op 27 maart een 1-daagse training.