Pilot kleirijperij maakt van overtollig slib uit de Eems-Dollard klei voor dijkversterking
Programma Eems-Dollard 2050
Het natuurgebied de Eems-Dollard in Groningen is uniek in Nederland. Bovendien functioneren op deze plek industrie en natuur prima naast elkaar. Toch verstoort te veel slib het evenwicht in het gebied. In het Programma Eems-Dollard 2050 (ED2050) werken overheden, natuur- en milieuorganisaties en bedrijven samen om de natuur in dit unieke gebied te herstellen, waterveiligheid te waarborgen en mogelijkheden voor de economie te creëren.
Binnen het programma lopen inmiddels diverse projecten en initiatieven. Een van deze projecten is de Pilot Kleirijperij, een initiatief van Rijkswaterstaat, de provincie Groningen, Waterschap Hunze en Aa’s, het Groninger Landschap en Groningen Seaport. Deze pilot is ontwikkeld in samenwerking met EcoShape. Dit kennisconsortium ontwikkelt en deelt kennis over Building with Nature in de waterbouw. Deze nieuwe manier van ontwerpen benut de natuur, waardoor tegelijk kansen voor economie, natuur en maatschappij ontstaan.
Klei maken van slib
De Eems-Dollard heeft te maken met een overschot aan slib waardoor flora en fauna in het water niet goed tot ontwikkeling kunnen komen. Ook de scheepvaart heeft last van het slib, waardoor er regelmatig gebaggerd moet worden. Aan de andere kant is er in de Eems-Dollard klei nodig om de dijken in het gebied te versterken en lager gelegen gronden op te hogen.
Er is momenteel wereldwijd nog weinig bekend over de optimale manier om van baggerslib geschikte dijkenklei te maken. Volgens het Programma ED2050 is het omzetten van slib in klei een potentiële win-winsituatie. Nu wordt gebaggerd slib nog elders in het water teruggestort. Dit draagt bij aan de grote troebelheid van het water en heeft een negatief effect op het ecosysteem. Bovendien stroomt het slib dan ook weer makkelijk terug naar de haven. Om dit te voorkomen willen de programmapartners innovatieve methoden onderzoeken om slib efficiënt en rendabel te verwerken tot bruikbare klei voor dijkversterking.
Innovatieve rijpingsstrategieën
Royal HaskoningDHV heeft diepgaande ervaring van de integrale problematiek in de Eems-Dollard. Deze expertise combineert het ingenieursbureau met de beschikbare kennis binnen EcoShape. Om de haalbaarheid van het idee om slib te verwerken tot klei te toetsen en innovatieve, schaalbare methodes te ontwikkelen, stelt Royal HaskoningDHV businesscases op. Hierin worden niet alleen de kosten en baten van verschillende methodes geanalyseerd, inclusief eventuele risico’s. Ook de voordelen voor inzet op grotere schaal en op andere locaties zijn hierin meegenomen. De businesscase wordt tijdens de looptijd van het project, van 2018 tot 2021, continu geactualiseerd.
Momenteel doen de onderzoekers praktijkproeven. Hierbij moet de samenstelling van de klei aan specifieke eisen voor dijkversterking voldoen. Voor de pilot is bij Delfzijl een gebied van 14 hectare ingericht met 15 proefvakken. In ieder proefvak krijgt het slib een andere behandeling. Naast verschillende diktes van lagen in de bassins, van 75 cm tot 2 meter, experimenteert het team met drainage en beplanting, of het regelmatig in beweging brengen van het slib. In andere bassins wordt gebruikt gemaakt van zeekraal om het slib te ontzilten.
Wereldwijde toepassing
Het probleem in de Eems-Dollard staat niet op zichzelf. Havenslib, stijging van de zeespiegel en bodemdaling zijn wereldwijde problemen. In Groningen wordt nu de kennis opgebouwd voor de rendabele, rijping van slib naar klei. Op die manier is het mogelijk om in havengebieden wereldwijd natuurlijke en gebiedseigen materialen te benutten voor dijkversterking en het ophogen van land.
Vraag of opmerking?
Neem contact op met onze Climate Resilience experts!