Versterken en verduurzamen – Studie Groningen Aardgasvrij

In opdracht van staatssecretaris Vijlbrief van Mijnbouw voor het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) heeft Royal HaskoningDHV een quick scan uitgevoerd naar de mogelijkheden, kosten en baten van het aardgasvrij maken van gebouwen in Groningen. In het tijdsbestek van enkele weken hebben we verkend welke mogelijkheden kansrijk zijn om gebouwen aardgasvrij te maken, door in een multidisciplinaire aanpak te werken en daarbij gebruik te maken van de door ons ontwikkelde instrumenten SetUp en FastLane. Daarbij zijn verschillende variabelen binnen dit uitgebreide en complexe vraagstuk doorgerekend.

De uitkomsten van de studie zijn op 25 april 2023 aan de Tweede Kamer verzonden.

Scope

De scope van de studie strekt zich uit over vier geografisch afgebakende gebieden (schaalniveaus):

Schaalniveau I - de (kernen en buitengebieden van de) vier dorpen in het hart van het aardbevingsgebied: Garrelsweer, Zeerijp, Leermens en Wirdum. Het gaat hier om 932 verblijfsobjecten.

Schaalniveau II - de versterkingsopgave van NCG. Het gaat hier om 25.437 verblijfsobjecten in de gemeenten Eemsdelta, Groningen, Het Hogeland, Midden-Groningen en Oldambt.

Schaalniveau III - het aardbevingsgebied. Dit gaat om de gebouwen die zich bevinden binnen het effectgebied van de grootste aardbeving: die van 16 augustus 2012, met Huizinge als episch centrum. Volgens de opgave van de NCG beslaat dit gebied grote delen van de provincie Groningen, inclusief de hoofdstad, en kleine delen van de provincies Friesland en Drenthe. Het gaat hier om 332.950 verblijfsobjecten.

Schaalniveau IV - de gehele provincie Groningen. Het gaat hier om 336.508 verblijfsobjecten.
Op al deze schaalniveaus is in kaart gebracht welke investeringen nodig zijn voor het aardgasvrij maken en welke energiebesparing dit oplevert.

Uitgangspunten

Onze studie strekt zich uit over woonobjecten en utiliteitsobjecten. Zware industrie en enkele andere grootverbruikers van energie zijn buiten beschouwing gelaten.
We hebben twee manieren onderzocht om de gebouwen aardgasvrij te maken:

• Warmtenet: door middel van het aansluiten van gebouwen op een warmtenet
• All electric: door het installeren van warmtepompen bij de gebouwen.

Daarbij hebben we twee ambitieniveaus gehanteerd:

(a) Eindnorm: aardgasvrij maken waarbij door relatief zware isolatie wordt voldaan aan de Standaard voor Woningisolatie (BZK/RvO, juli 2021), dan wel de Renovatie Standaard Utiliteitsbouw (BZK/RvO, oktober 2022).
(b) Aardgasvrij met behoud van comfort: aardgasvrij maken met behoud van het comfort van het binnenklimaat door middel van de daarvoor noodzakelijke beperkte isolatie.

Bij gebouwen die door middel van all electric aardgasvrij kunnen worden gemaakt, hebben we voor het bepalen van de investering en de energiebesparing gerekend met de eindnorm (ambitieniveau a). Dit geldt voor de schaalniveaus I en II. Bij gebouwen die door middel van een warmtenet aardgasvrij worden gemaakt, hebben we bij beide ambitieniveaus doorgerekend. Dit is het geval bij de stad Groningen en de kernen van Delfzijl en Appingedam.

Stakeholders

Door de korte doorlooptijd van onze studie zijn de mogelijkheden om derden bij het onderzoek te betrekken beperkt gebleven tot enkele voor de scan vitale instanties als gemeenten en de netbeheerder. We hebben niet met alle betrokken stakeholders kunnen overleggen. Daardoor was er helaas geen gelegenheid om gebruik te maken van de beschikbare kennis en ervaring van de vele maatschappelijke organisaties die actief zijn op het gebied van leefbaarheid en verduurzaming in Groningen. Dit dient wat ons betreft een vervolgstap te zijn op deze quick scan.

Brief en rapport

 Lees hier de brief van de regering aan de Tweede Kamer, met als bijlage de integrale versie van ons rapport.