Eer wat je hebt en voorkom verspilling van materiaal en energie
![[object Object] [object Object]](https://www.royalhaskoningdhv.nl/-/media/images/employees-profile-pics/v/vergoossen-rob.jpg?h=500&iar=0&w=500&hash=7B71179D5553BFA80343A05BD256D5C6)
Meer ‘R’, minder ‘V’
Ik pleit voor meer ‘R’ en minder ‘V’ in de V&R-opgave. Renoveren is goedkoper, gaat sneller en is duurzamer. Als je dat bedenkt, is het wonderlijk dat vervanging en niet renovatie de standaard is. Dat komt vooral doordat renovatie een heel ander vak is dan nieuwbouw. Bruggen, ook uit de tweede helft van de vorige eeuw, zijn met potlood en papier ontworpen, daar kwam geen computer aan te pas. Onderdeel van de oude werkwijze was uitgebreid vóórdenken. Als je een streep verkeerd zette, was je direct een paar uur extra bezig. Door de komst van computers denken constructeurs minder voor, én minder na. Terwijl bij een renovatie, of beter de vaststelling of − en zo ja welke − renovatie dan nodig is, juist dat voordenken cruciaal is.
Uitpluizen in de archieven
Dat begint met het verzamelen van originele bouwtekeningen. Die zijn meestal niet gedigitaliseerd en vangen dus stof in een archief. En het is niet eenvoudig om te achterhalen waar dat archief staat. Van de 1015 gemeenten uit 1950 zijn er nog maar 342 over. Welk archiefstuk op welke plek in welke gemeente ligt, is niet altijd duidelijk. Veel mensen denken daardoor dat veel gegevens verloren zijn gegaan. Maar dat is niet zo: 95% van de informatie is er gewoon. Je moet die wel weten te vinden. Dat is complex omdat kunstwerken vaak pas na de aanleg hun definitieve naam krijgen, dus bouwtekeningen zijn gearchiveerd onder een andere naam. Als de tekening is gevonden, volgt een nieuwe uitdaging: het lezen ervan. Wat voor wapening is gebruikt? Hoe dik is die? Ze werkten met andere eenheden, Kilogramforce ipv de SI-eenheden van nu. En bedenk: alles was handgeschreven. Misverstanden liggen op de loer. Als aan postdoc-studenten, ingenieurs met een universitair diploma civiele techniek of vergelijkbaar, wordt gevraagd om wapening te berekenen, zit er soms een factor vier verschil in de uitkomsten. Veel kennis is grotendeels verloren gegaan, 90% van de constructeurs met gebrek aan specialistische kennis, keurt een brug dan zekerheidshalve af, misschien begrijpelijk maar wel onnodig.
Red liggers van de sloop
Dat de kwaliteit van betonnen bruggen uit de vorige eeuw nog van uitstekende kwaliteit zijn, zien we bijvoorbeeld bij het feit dat prefab liggers nog prima hergebruikt kunnen worden. Om de leefbaarheid in stedelijk gebied te bevorderen, worden meer ondergrondse wegen aangelegd, waardoor bestaande viaducten overbodig zijn. De bestaande viaducten worden gesloopt, terwijl de liggers van deze viaducten met gemak nog meer dan 100 jaar mee kunnen.
Zo zijn er vorig jaar circa 50 liggers uit de A9 in Ouderkerk aan de Amstel gehesen om te worden hergebruikt in de A44. We hebben inmiddels meermaals bewezen dat dit kan en hebben in de afgelopen 3 jaar al bijna 400 liggers gered van de sloop. Maar ik vind wel dat dit nog veel beter kan. Mijn ambitie is dan ook dat we élke ligger zo lang mogelijk gebruiken, zowel in bestaande objecten als bij vervanging, want een goede constructeur weet dat deze liggers vaak nog honderden jaren mee kunnen.
Kennis bundelen, kennis ontwikkelen
Wat is nodig om de ‘R’ voorop te stellen? Allereerst: meer samenwerking. Meer samenwerking tussen eigenaren en beheerders van objecten, meer samenwerking tussen opdrachtgever en ingenieursbureau en meer samenwerking tussen bureaus onderling. Ten tweede is het nodig om de V&R-opgave niet te lokaliseren of per object aan te pakken, maar objecten te bundelen. Veel bruggen lijken op elkaar. Bundelen verhoogt de schaalgrootte en maakt prioriteren makkelijker. Naast kennisbundeling is ook kennisontwikkeling nodig. We hebben meer specialisten nodig die bestaande bruggen en viaducten goed kunnen beoordelen. Veel beheerders doen beoordeling nu erbij. Maar beoordeling is zeer specialistisch werk. Vergelijk het met het verschil tussen een huisarts en een medisch specialist; bij aanhoudende maagproblemen zal een huisarts je doorverwijzen naar een internist, de beoordeling van bruggen is ook zeer specialistisch werk. ”
Er zijn nu simpelweg te weinig mensen met die specialistische technische kennis. Daarom leiden we die binnen Royal HaskoningDHV zelf op, in de vorm van meester-gezeltrajecten. We leren jonge technici het vak én we hopen dat ze ook de liefde voor het vak ontwikkelen. Zodat ze niet alleen hun eigen kennis en expertise ontwikkelen maar die hopelijk ook weer doorgeven. Want het is een prachtig vak. Zoals ik laatste een van onze ‘leerlingen’ hoorde zeggen: “Het is veel afwisselender werk dan nieuw ontwerpen. Iedere brug en ieder viaduct is een nieuwe, uitdagende puzzel, die ik graag wil oplossen”. Die houding is ook wat mij drijft. Machtig mooi als het lukt om die over te brengen.’
Samen V&Rder kan dus alleen als?
We inzien als branche dat bestaande kunstwerken vaak nog heel lang mee kunnen, maar dat dat wel vraagt om het samen opleiden van meer specialisten.Samen V&Rder - expert serie
Nederland staat voor een opgave waarbij de komende 80 jaar €260 miljard wordt gestoken in infrastructuurvernieuwing (Bron: TNO). Met de serie Samen V&Rder belichten we vanuit verschillende perspectieven hoe we in een tijd van schaarste deze V&R-opgave klaren en zorgen dat Nederland bereikbaar blijft.
Samenwerken ofeen specifieke vraag?
Ontvang een e-mail alert bij elk nieuw artikel
Draag ook bij aan de V&R-opgave
