‘Infrastructuur is de ruggengraat van de samenleving. Om Nederland bereikbaar en leefbaar te houden, moeten we met de hele keten de opgave centraal zetten. Door samenwerking benutten we alle kennis en de beschikbare capaciteit. Zo komen we tot slimmere oplossingen en voorkomen we verspilling. Minder gedoe en de beste koppen bij elkaar om deze opgave te klaren’, zegt Niek Joustra, civiel ingenieur en directeur van de business unit infrastructuur bij Royal HaskoningDHV.
Toen Niek in 2015 aantrad als business directeur infrastructuur, was nieuwbouw de norm. Toch kwamen mondjesmaat al verzoeken binnen om bestaande bruggen te beoordelen op veiligheid. Moesten ze worden afgesloten of konden ze nog gebruikt worden en zo ja, voor hoe lang? Niek werd geïnspireerd door collega Rob Vergoossen. Rob is als betonnen bruggenexpert bezig met het herberekenen van bestaande betonnen bruggen.
Niek: ‘Ik zag dat het herberekenen van een brug heel specialistisch werk is; het vraagt om geduld, structuur en grondigheid, om puur vakmanschap. Toen dacht ik al: dit is mooi! En nóg mooier, in veel gevallen bleek dat veel betonnen bruggen, ook die van meer dan 120 jaar oud, nog tientallen tot zelfs honderden jaren mee konden. Bruggen “heel rekenen”, dat is de meest wenselijke uitkomst: het kost minder tijd, geld en het is de duurzaamste oplossing die zorgt voor de minste overlast. We voorzagen toen al dat het aantal van deze uitvragen zou groeien. Daarom investeerden we in het opleiden en binnenhalen van experts op dit specialistische vakgebied. Maar de enorme vervangings- en renovatieopgave, daar had toen niemand het nog over. Dat is nu wel anders.’
Niels Willemsen is projectmanager Integrale Projecten en associate director van het infrateam Nijmegen. ‘Het besef van de schaalgrootte en de term V&R-opgave zelf ontstonden min of meer tegelijkertijd; zo'n 5 jaar geleden. We realiseerden ons dat de beschikbare capaciteit niet afdoende was voor de hoeveelheid werk die op de sector af zou komen. En toen drong bij ons door dat dit om een radicale cultuurverandering vraagt van de gehele keten; alleen door samen op te trekken, van elkaar te leren en gezamenlijk de schouders eronder te zetten gaat het lukken.’
Niek: ‘Vernieuwing van infrastructuur is complexer dan nieuwbouw, zowel in de voorbereiding, het ontwerp als in de uitvoering. Om nieuwbouw kun je letterlijk een hek plaatsen. Als een object dagelijks wordt gebruikt, moet het beschikbaar blijven, de veiligheid van de weggebruikers en de leefbaarheid van de omgeving moeten gegarandeerd zijn. Bij de renovatie van de kademuren in Amsterdam ontwikkelden we samen met andere partijen een aanpak waarbij we het werk verrichten, maar de grachten openblijven voor verkeer op land én water.’
‘De samenleving is sterk veranderd vergeleken met een halve eeuw geleden, toen het aantal nieuwe kunstwerken rap steeg. Belanghebbenden en betrokkenen willen en krijgen meer inspraak over hun omgeving. Zo ontstond een transitie van maakbaarheid en van faciliterende infrastructuur, naar een focus op instandhouding waarin waarden als duurzaamheid, innovatie en leefbaarheid een hoofdrol opeisen. Als ingenieursbureau midden in de keten voelen we de verantwoordelijkheid om een centrale rol te pakken in die transitie. Dat kunnen en willen we niet alleen doen, maar samen met andere ingenieursbureaus, aannemers, opdrachtgevers en kennisinstituten.’
Niels: ‘Wat ons drijft is zorgen dat Nederland bereikbaar blijft, dat onze infrastructuur veilig en toegankelijk is én dat we duurzaam omgaan met middelen en capaciteit. Al die uitdagingen komen samen in de V&R-opgave. De opgave is gigantisch. Dat betekent dat we moeten leren van elkaar en van elk afzonderlijk project. Dat kan door de opgave niet als een verzameling losse projecten aan te vliegen, maar als een portfolio, zodat we de productie versnellen. Een goed voorbeeld waar we dit hebben toegepast is bij het Project Tunnelrenovaties Zuid-Holland (PTZ). Hier hebben we ook geleerd dat zo'n portfolio-aanpak vraagt om wendbaar en slagvaardig projectmanagement. De vaart houden we erin door sneller te anticiperen op onvoorziene situaties tijdens werkzaamheden. En die zijn er altijd!’
Niek: ‘Dit is zulk prachtig werk en juist deze opgave biedt zoveel mooie kansen voor huidig en aanstormend talent. Ik roep dan ook alle jongeren en andere talenten op om voor de infrasector te kiezen. Het is een prachtig vak waar we alle disciplines nodig hebben. Je vastbijten in een complexe puzzel, aan meerdere objecten tegelijk werken, ruimte voor (digitale) innovaties en bovenal zorgen dat Nederland op duurzame wijze en met zo min mogelijk hinder bereikbaar blijft.
Niek: Als we de specialistische kennis, die deze V&R-opgave vraagt, samen in de gehele keten ontwikkelen.
Niels: En dat we deze kennis ook durven delen en hier met alle partijen in de keten de schouders onder zetten.
Nederland staat voor een opgave waarbij de komende 80 jaar €260 miljard wordt gestoken in infrastructuurvernieuwing (Bron: TNO). Met de serie Samen V&Rder belichten we vanuit verschillende perspectieven hoe we in een tijd van schaarste deze V&R-opgave klaren en zorgen dat Nederland bereikbaar blijft.