Zero emissie: schoner én slimmer
In tientallen Nederlandse gemeenten wordt gewerkt aan emissievrije zones in binnensteden. Dat zijn geen op zichzelf staande initiatieven; het past in het streven naar een gezonde, schone en leefbare stad van de toekomst. 30 Gemeenten gaan vanaf 2025 een emissievrije zone invoeren.
Emissievrij gaat voor veel steden verder dan het instellen van een 'zero-emissiezone', het gaat verder dan alles elektrisch én verder dan duurzaamheid. Erik Regterschot, projectmanager zero-emissiezones bij Royal HaskoningDHV, ziet een verschuiving van vervoer naar verblijf – en dus meer aandacht voor leefbaarheid. We zijn er dus niet als we alle brandstofvoertuigen één-op-één vervangen door elektrische auto's. De zone is ook een trigger om de logistiek slimmer in te richten en tot minder voertuigbewegingen te komen.
Wat verandert er in de uitdaging voor steden?
In een stad rijden elke dag honderden, zo niet duizenden bestelbussen en vrachtwagens rond. Voor de bevoorrading van horeca en winkels, voor het afleveren van online bestellingen, en voor het afvoeren van afval. Plus de loodgieters, de elektriciens en andere vakmensen. Meer dan 80% van het vrachtverkeer in de stad bestaat uit bestelauto’s. Stadslogistiek is als de bloedsomloop, die de energie naar alle uithoeken van je lichaam brengt. Alles hangt met alles samen, één verstopping kan verstrekkende gevolgen hebben.
Emissievrij gaat voor veel steden verder dan het instellen van een 'zero-emissiezone'. Het is ook een trigger om de logistiek slimmer in te richten en tot minder voertuigbewegingen te komen.
Tegelijk willen gemeentebesturen een verblijfsvriendelijke stad
Er ontstaat steeds meer druk op de schaarse publieke ruimte en het vizier is gericht op binnensteden die niet langer door vervoer worden gedomineerd. De auto, de vrachtwagen, de bestelbus is dan niet langer de baas, maar te gast. En die gast mag geen overlast veroorzaken in de vorm van uitlaatgassen, hinder of geluid. Die opgave gaat vrijwel overal gepaard met het creëren van meer ruimte voor voetgangers en fietsers in de stad. Het is logisch dat het bij emissievrije zones primair om binnensteden gaat, waar de druk hoog is, en de strijd om de schaarse openbare ruimte hevig. Maar een stad is meer dan dat.Dus het blijft niet bij een emissievrije zone
Meer en meer grotere en kleinere steden ontwikkelen een mobiliteitsvisie op de schone en leefbare stad van de toekomst. Sinds 2019 adviseren wij bij het realiseren van zero-emissiezones en zero-emissiestadslogistiek in de G40-steden in Nederland. Wij begeleiden steden in de voorbereidingen naar invoering, maar helpen steden ook bij de afweging om al dan niet een zone in te voeren, bijvoorbeeld in Leeuwarden, Roosendaal, Roermond en de IJmond-gemeenten. In heel veel van deze steden zien wij dat de zero-emissieopgave onderdeel is van een bredere binnenstadsvisie, waarin wordt toegewerkt naar nog prettigere verblijfsgebieden.Is zero emissie een invuloefening die je in elke stad kunt herhalen?
Zeker niet. Het varieert enorm per stad: de structuur, de historie, de functie in de regio, de visie van het gemeentebestuur. Kijk bijvoorbeeld naar het verschil tussen steden als Zwolle en Zaanstad. De opgave is steeds anders, er zijn geen kant-en-klare vragen en antwoorden. Lokaal maatwerk is belangrijk; qua inhoud maar ook qua proces.Wat is daarbij het belang van draagvlak?
Dat is cruciaal, maar dat is bijna een open deur. Het is meer dan steun organiseren, ik spreek liever van energie, enthousiasme, bevlogenheid. En eigenaarschap, want we komen alleen samen verder. Wij brengen natuurlijk expertise in, met de bijbehorende technologie. Maar die combineren we met onze kennis en ervaring op het gebied van participatie. Voor een gezonde omgeving moeten alle neuzen dezelfde kant op, de belangrijke stakeholders moeten overtuigd zijn dat de gekozen route de juiste route is. Onze aanpak is steeds gericht op het creëren van een enthousiaste coalitie, bestuurlijk en politiek commitment en focus op concreet resultaat.Hoe verbind je de visie op de toekomst met de knelpunten van vandaag?
De zero-emissiezones zijn een concrete en tastbare stap op weg naar de schone stad van de toekomst. Zo ga je van de strategie naar de straat. Zulke concrete resultaten versterken het draagvlak en de energie om volgende stappen te zetten. Bovendien moet je concrete piketpaaltjes slaan om daadwerkelijk gedragsverandering te zien. Een transitie gaat niet rollen wanneer we ons beperken tot mooie plaatjes in langetermijnvisies.Wat kunnen volgende stappen zijn?
Dat is het faciliteren van schonere en slimmere logistiek. Dat gaat over laadinfra voor logistiek, maar ook over intelligent toegangsbeleid; wie laat je wel en niet naar binnen, wanneer en onder welke voorwaarden. Denk aan de inzet van camera’s bij de stadspoorten. Dat zijn opgaven waar wij ook aan werken. En in onze gereedschapskist zit Flowtack, onze dynamische adaptieve verkeersregelapplicatie. Die is met name interessant voor doorgaande wegen van en naar de zones. Flowtack stemt vraag en aanbod van verkeer via intelligente verkeerslichten continu en real-time op elkaar af. Ook dat zorgt voor een betere doorstroming, minder wachten én schonere lucht.
Aan de slag voor duurzame mobiliteit?
Onze adviseurs helpen u graag op weg!
Mobiliteitstransitie: samen aan de slag voor duurzame mobiliteit
De overgang naar duurzame mobiliteit vraagt om een nieuwe verdeling van de ruimte over voetgangers, fietsers, ov en auto’s. Samen met u en andere stakeholders werken wij aan een mobiliteitssysteem dat in balans is. Zo creëren we samen een veilige, bereikbare en leefbare omgeving.
Language is changing...