De unieke uitdagingen van klimaatbeheersing voor een museum
Het binnenklimaat is van groot belang voor een goede conservatie van de kunstobjecten, zodat de generaties na ons er ook nog van kunnen genieten. Maar wat als het binnenklimaat van een museum niet juist is? Dan leidt het vaak tot problemen en in het ergste geval zelfs tot beschadiging van de kunstobjecten.
Over de strenge eisen aan klimaatbeheersing voor musea wordt veel gediscussieerd. We houden de ontwikkelingen over de klimaateisen in de kunst- en cultuursector dan ook nauwlettend in de gaten en zorgen voor innovatieve oplossingen. Dat is ook terug te zien in ons ontwerp van de klimaatinstallaties voor een museum in België.
De originele, verouderde klimaatinstallatie in het museum voldeed niet meer aan de eisen waardoor de kunst niet meer goed geconserveerd kon worden. Voor ons een mooie uitdaging waar we vanaf het begin van de renovatie vanuit verschillende expertises (zoals elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties, beveiligingsinstallaties en bouwfysica) bij betrokken waren. Dankzij onze ervaring bij onder andere het Depot Boijmans Van Beuningen en het Rijksmuseum weten we welke eisen nodig zijn om de kunstcollectie optimaal te conserveren.
Lokale klimaatbeheersing voor kunstobjecten
Kunstobjecten stellen zwaardere eisen aan het binnenklimaat van een ruimte dan de bezoekers van een museum. Zo is het voor bezoekers belangrijk dat de temperatuur in een ruimte comfortabel is, maar is luchtvochtigheid minder belangrijk. Terwijl de kunst in een ruimte juist om hele specifieke bandbreedtes vraagt als het aankomt op de relatieve vochtigheid. Het is voor de kunst van belang dat het klimaat stabiel is. Er zijn dan ook strenge internationale richtlijnen waar het binnenklimaat van een museum aan moet voldoen. Niet alleen om de kunst te beschermen, maar ook om in aanmerking te komen voor de bruikleen van kunstobjecten van andere musea over de hele wereld.
Omdat het de eerste keer is dat dit klimaatsysteem wordt toegepast ging er veel onderzoek aan vooraf. Door middel van computersimulaties met luchtstromen hebben we het concept gevalideerd en vervolgens ter plekke metingen uitgevoerd in het museum om te zien of het echt werkt. En dat doet het.
Klimatiseren van monumentale gebouwen
Naast de unieke eisen van de kunst, brengt de verduurzaming van het museumgebouw ook extra uitdagingen met zich mee. Musea zijn namelijk vaak al lang gevestigd in monumentale gebouwen. Klimaatinstallaties in deze gebouwen zijn vaak verouderd en voldoen niet meer aan de strenge eisen die gelden voor het conserveren van kunst. Daarnaast beperken de vorm en de grootte van het monumentale gebouw de ruimte voor een nieuw, modern klimaatsysteem, wat vaak meer ruimte nodig heeft dan wat er voorheen werd gebruikt. Dit vraagt om creatieve oplossingen waarbij we nieuwe techniek in een monumentaal gebouw inbrengen, zonder de monumentale waarde van het gebouw aan te tasten.
Naast de beperkte ruimte die monumentale gebouwen hebben voor de inpassing van een nieuwe klimaatinstallatie verstoort het museumgebouw zelf ook vaak een goed binnenklimaat. Dat komt doordat de kwaliteit van de gebouwenschil van een monumentaal gebouw minder goed is dan wanneer je het nieuw zou bouwen. Dit kan zorgen voor externe verstoringen. Denk bijvoorbeeld aan warme of koude lucht of vocht die het gebouw binnenkomt en zo de klimaatbeheersing verstoort. Daarom pakken we ook de gebouwenschil aan. Samen met de architect zorgen we ervoor dat het gebouw dus ook bouwfysisch optimaal is, met een positieve invloed op het binnenklimaat.
Installaties goed weggewerkt in het ontwerp
Als museumeigenaar wil je dat bezoekers genieten van de kunstobjecten in een comfortabele omgeving en geen last hebben van de installaties. In het museumontwerp van de architect zijn de bestaande museumruimten gecombineerd met nieuwe moderne zalen. Op basis van zichtlijnen in het ontwerp is bepaald waar de luchtroosters geplaatst konden worden. Zeker in de bestaande zalen met beperkte ruimte bracht dit uitdagingen met zich mee, bijvoorbeeld voor het plaatsen van de luchtkanalen. Uiteindelijk zijn de toevoerroosters uit het zicht aangebracht boven een plafondlijst en de kanalen weggewerkt, waardoor niks van de installatie zichtbaar is.
De combinatie van nieuwe en bestaande ruimten vraagt om verschillende locaties van klimaatvoorziening door het hele gebouw. Dankzij de toevoeging van nieuwe zalen konden we slim omgaan met de extra ruimte en hebben we twee technische torens ontworpen. Hier bevinden zich de klimaatinstallaties die de klimaatbeheersing in het hele museum regelen. Vanuit deze techniektorens wordt de geconditioneerde lucht vervolgens efficiënt door het hele museum getransporteerd.
En wat als er problemen zijn met het klimaatsysteem? Om dat te voorkomen is er een gebouwbeheersysteem voorzien waarmee je op ruimteniveau alles in de gaten kunt houden. Zodra iets buiten de gewenste bandbreedte komt genereert het systeem automatisch een melding en kan het technisch beheer van het museum het probleem verhelpen.
Is jouw gebouw klaar voor de toekomst?
Met het nieuwe klimaatsysteem voldoet het museum weer aan de eisen voor collectiebeheer en is het klaar voor de toekomst. Benieuwd hoe we jou kunnen helpen met een optimaal binnenklimaat voor jouw gebouw? Lees meer over onze aanpak voor het succesvol verduurzamen van vastgoed of neem contact op met onze experts.
